Қазақстанның зерттелмеген кен орындарында алынатын мұнай қорларының перспективалары 70 млрд. тоннадан асады.
Бұл туралы ҚМГ Инжиниринг ұйымдастырған «Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласын дамытудың өзекті мәселелері» бойынша Астанада өткен халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның аясында Қазақстанның энергетика министрі Болат Ақшолақов мәлімдеді.
– Осы жылдар ішінде мұнай-газ саласы жалпы экономиканы дамытудың локомотиві болып қала берді. Және әлі де солай жалғасуда, бірақ қазіргі уақытта оны өндіру тұрғысынан сапалы қайта құру жүріп жатыр, шикізатты терең өңдеу бойынша көптеген міндеттер жүзеге асырылуда.
Бұл мұнай өңдеуді дамыту ғана емес, сонымен қатар мұнай-газ саласын одан әрі дамытудың негізгі факторларының бірі болып табылатын мұнай-химияны дамыту, әсіресе бүгінгі таңда жасыл күн тәртібі өзекті болып отырғанын ескерсек. Баламалы энергия көздері дамып келе жатқанын көріп отырмыз, алайда көмірсутек шикізаты тек энергия көзі ғана емес, сонымен қатар мұнай химиясы мен терең қайта құру үшін құнды шикізат екенін тағы да атап өтемін.
Сіз бүгінде бүкіл әлемде қолданылатын өнімдердің үлкен ассортиментін ала аласыз. Сондықтан бұл біздің басты міндетіміз, – деп атап өтті ведомство басшысы.
Журналистердің сұрақтарына жауап бере отырып, министр өткен конференцияның өзектілігі мен уақтылығын атап өтті:
– Өзектілік – біз ресурстық базаны дамытумен айналысуымыз тиістігінде. Тек даму арқылы емес, ресурстық базаны толықтыру арқылы. Өкінішке орай, көптеген жылдар бойы игеріліп келе жатқан ескі кен орындары таусылып келеді, тіпті мұнай берудің жаңа технологияларын қолданса да нәтижелі емес, сондықтан жаңа резервтер, жаңа қорлар қажет.
– Болат Оралұлы, ресурстық базаны толықтыру мәселесін қалай шешу жоспарлануда?
– Бұл тапсырма, әрине, арнайы климат құру арқылы шешіледі. Бұл қазір Мәжілісте қаралып жатқан жетілдірілген үлгілік келісімшарт. Біз ағымдағы жылдың соңына дейін қолданыстағы заңға енгізілетін түзетулер деңгейінде оның бекітілуін күтеміз. Бұл жаңа кен орындарын барлау және одан әрі игеру үшін үлкен көлемдегі инвестицияларды тартуға мүмкіндік береді. Әсіресе игерілмей қалған қалдық бассейндерінде. Яғни, осындай 15 бассейннің 5-нде осындай өндіріс жүргізіледі, ал 10 бассейн қазіргі уақытты әлі күнге дейін зерттелмеген. Сондықтан қорлардың үлкен потенциалы бар. Қазақстанның зерттелмеген кен орындарында алынатын мұнай қорларының перспективалары 70 млрд. тоннадан астам көлемді құрайды. Геологтардың пікірі бойынша, барлық қалған бассейндердегі алынатын перспективалық ресурстардың жалпы көлемі 70 миллиард тоннадан асады, бұл бүгінгі күні Қазақстанда өндірілетін қорлардың көлемі 10 еседен астам. Осы тұрғыдан алғанда, инвесторлардың болашақта ең алдымен барлауға және игеруге инвестициялауына мүмкіндік беру үшін жетілдірілген келісімшарт үлгісінің өзектілігі өте маңызды.
– Қазақстанға қандай елдерден инвестиция тарту жоспарлануда?
– Қазақстан осы жылдар ішінде мұнай-газ секторына орасан зор инвестиция тартты. Ал бүгінде ірі халықаралық компаниялардың барлығы дерлік бізде жұмыс істейді. Бұл бір елдердің, негізінен еуропалық, американдық, ресейлік компаниялар мен ҚХР келген инвесторлар болады деп болжаймыз. Мүмкін, жаңа ойыншылар пайда болады, Үндістаннан келген инвесторлар қазір бұл мүмкіндікке қызығушылық танытуда, себебі бұл елдің экономикасы және көмірсутегін тұтынуы өсуде.
– Мемлекет басшысының жақында Францияға жасаған сапарының қорытындыларымен қысқаша бөліссеңіз, қандай қол жеткізілген келісімдер бар?
– Бұл негізінен энергетиканы дамыту саласына қатысты. Алматы облысының Жамбыл ауданында Балқаш көлінің маңында қуаттылығы 1 гигаватт жел электр станциясын осы станцияның электр қуатын бөлу схемасымен салу шарттарын айқындайтын келісімге қол қойылды, сонымен қатар Қазақстанда тұңғыш рет жалғыз станция үшін оның қуаттылығы жаңалық болып табылады. Тіпті әлемнің кез келген жерінде мұндай станциялар жоқ. Және де бұл жобада энергия жинақтау жүйелерін, яғни осы станциядан артық электр қуатын жинақтап, оны барлық жүктемені қамтитын желіге шығаратын батареяларды орнату қарастырылған. Жинақтау жүйесі бірінші кезеңде шамамен үш жүз мегаватт көздейді. Соңғы халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның панельдік пікірталастарының қатысушылары мен спикерлері – ҒЗИ, жоғары оқу орындарының өкілдері, ғалымдар мен игерудің соңғы сатысындағы жұмыс істеп тұрған кен орындарының тиімділігін арттыру және технологиялық қиындықтарды анықтау мақсатында Астанада бір алаңға жиналған кәсіпкерлерді қосамыз.